آذرگشسب، جای‌گاهِ آشتی آتش و آب

نگینِ نیرو افزا

گردنِ مام وطن، نشسته ماده ‌شیر ایران را، نگینی درخشان فیروزه‌ای‌‌رنگ که گاه به لاجورد می‌گراید آراسته است. این نگینِ زیبا چشمه‌ای است که به دریاچه‌ای بزرگ می‌ماند و در مخروطی آهکی، در ارتفاع بیش از 2200 متر در محل ملاقات البرز و زاگرس، قرار گرفته است. به ژرفای این دریاچه‌ی خیره‌کننده، انسانی دست نیافته و جذبه‌ی رمز و راز آن، دل را به هراس می‌اندازد... 

ترکیب رنگ‌های این تابلوی زیبا بسیار ساده است... انگار که خالق تنها با دو قلم فضا و مکان را ترسیم نموده است. یک قلم به رنگِ خاک و قلمی دیگر که دریاچه و آسمان را با آن آبی کرده است. آسمان و هر آن‌چه در اطراف است در آینه‌ی دریاچه انعکاس دارد و چون ژرف در این آینه بنگری جز زیبایی چیزی در آن نمی‌بینی. در این تابلوی بی‌نظیر هنر، علم و قدرت خالق با هم به نمایش درآمده است. این مکان را دریاچه‌ی تخت‌سلیمان (آذرگُشَسب) می‌خوانند.

مجموعه تاریخی تخت سلیمان یا آتشکده آذرگشنسب در سال 1382 به عنوان چهارمین اثر باستانی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. در این منطقه نشانه ها و بقایای استقرار و تلاش انسان از هزاره ی نخست پیش از میلاد تا سده 11 هجری به چشم می خورد. هرچند اوج شکوه آن در دوره ی ساسانیان است.

یکی از سه آتشکده ی بزرگ ایران، آتشکده ی آذرگشنسب است که نماد اقتدار حکومت ساسانیان بوده و در شیز واقع است. نام آذرگشنسب در متون اوستایی، کتاب های تاریخ ایران قدیم و نوشته های مورخان یونانی، رومی و ارمنی بارها آمده است. در شاهنامه ی فردوسی نیز حدود 70 بار نام آتشکده آذرگشسب ذکر شده است.

آشنایی با آتشکده آذرگشسب 

آتشکده آذرگشسب از مشهورترین و بزرگ‌ترین آتشکده‌های فلات ایران است که در آذربایجان غربی در 49 کیلومتری شمال شرق شهر تکاب قرار دارد.آذرگشنسب به معنی آتش اسب نر است و بر پایه افسانه‌های ایرانی دلیل نام گذاری این است که کیخسرو به هنگام گشودن بهمن دژ در نیم روز با تیرگی شبانه که دیوان با جادوی خود پدید آورده بودند، روبرو شد.آنگاه آتشی بر یال اسب وی فرود آمد و جهان را دیگر باره روشن کرد و کیخسرو پس از پیروزی و گشودن بهمن دژ، به پاس این یاوری اهورایی، آتش فرود آمده را آنجا بنشاند و آن آتش و جایگاه به نام آتش اسب نر (گشسب یا گشنسب) نامیده شد.

آتشکده آذرگشسب در ضلع شمالی دریاچه قرار گرفته و دارای نمایی چهارطاقی است که درون آن محراب آتش قرار گرفته و راهروهای مخصوص مراسم عبادی اطرافش را فراگرفته‌اند.در سمت راست چهارطاقی دومین اتاق مهم این آتشکده قرار گرفته که در آن آتش را وقتی برای نیایش در معرض دید نبود، شعله‌ور حفظ می‌کردند.در ضلع شمال غربی، ایوان بلند و شکوهمند ساسانی معروف به ایوان خسرو که از آجر قرمز و ملات ساروج ساخته شده قرار دارد که تنها دیوارهای باقی مانده هنوز به عنوان شاخص این مجموعه تلقی می‌شود.

دریاچه تخت سلیمان، تکاب

نام انگلیسی:  Takht-e Soleyman Lake    نام فارسی :  دریاچه تخت سلیمان 

 موقعیت جغرافیایی  

دریاچه تخت سلیمان در موقعیت جغرافیایی N363615 E471406 در استان آذربایجان غربی واقع است. چشمه بزرگ آهک ساز تخت سلیمان که مردمان محلی گاه آن را دریاچه تخت سلیمان می نامند بزرگترین و پر آب ترین چشمه منطقه است. آب آن کاملآ سرد و دبی آن زیاد است که از دو کانال شمالی و جنوبی خارج می شود. املاح بی کربنات آن بیش از حد اشباع است. دهانه آن همانند دریاچه ای زیبا و به شکل بیضی است. قطر بزرگ این بیضی 120متر و قطر کوچک آن 80 متر بر آورد می شود همچنین عمق آن به حدود 60 متر می رسد. احتمالآ دهانه این چشمه در آغاز پیدایش کوچکتر (شاید کمتر از یک متر ) بوده است و سپس بر اثر انحلال دوباره فراورده های تراوتن بر اثر آمیزش با آب محتوی اسید کربنیک دور دهانه خورده شده و قطر آن رفته رفته افزایش یافته است. به سبب آب دهی زیاد در گذشته و نیز مقدار زیاد املاح بی کرنتات کلسیم آب این چشمه مانند چشمه های دیگر فرصت پدید آوردن مخروط نیافته و سکوئی تخت و صاف از نهشته های تراورتن ساخته که حدود 10متر بالاتر از دشت کناری جای گرفته است. گستره این سکو مستطیلی به درازای 400 متر و با 300 متر پهنا است .گویا نامگذاری تخت سلیمان برای این چشمه آهک ساز به علت وجود این لایه ستبر سکو مانند تراوتن باشد. دریاچه تخت سلیمان با جود زمستانهای سرد منطقه تکاب دمایش همواره ثابت است و در تابستان و زمستان ۲۱ درجه سانتیگراد است. در مورد این دریاچه افسانه های زیادی نقل محافل است. از آن جمله وجود شهری پر از طلا در کف این دریاچه است که حضرت سلیمان گنج‏هایش را آنجا پنهان کرده است.

تخت سلیمان (مجموعه آثار باستانی و دریاچه تخت سلیمان تکاب)  

مجموعه آثار باستانی تخت سلیمان در 42 کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب در استان آذربایجان غربی قرار دارد. آثار باستانی این مجموعه و دریاچه جوشان آن، روی صفحهای سنگی و طبیعی قرار گرفته که از رسوبات آب دریاچه به وجود آمده است. قدمت این منطقه از لحاظ سکونتگاه انسانی به 3 هزار سال پیش باز می گردد؛ و یکی از مهمترین آثار تاریخی کشور است که به عنوان چهارمین اثر ایران در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.